Chantage van de banken?

Politici slachtoffer van chantage van de banken ?

Eric De Keuleneer, is gedelegeerd bestuurder van Credibe en professor Economie aan de Solvay Business School van de Université Libre de Bruxelles. Hij zetelt ook in de CBFA, de Belgische bankcontrole commissie. Vrij vroeg in zijn carrière maakte deze economist kennis met de wereld van de ‘haute finance’, o.a. bij de Générale Bankmaatschappij.

Eric De Keuleneer

De Keuleneer is de moedige en originele economist die reeds 16 jaar geleden de ondergang van Dexia en van Fortis had voorspeld, evenals de gevaren van het bonussysteem en van de ongecontroleerde stijging van de energieprijzen. Zijn waarschuwingen werden toen niet ernstig genomen, zeg maar weggelachen. Maar ondertussen is gebleken dat zijn analyses juist waren.  Hij is een voorstander van het goed beheer en van de regulering van de banken, van de scheiding tussen de spaarbanken (depositobanken) en de speculatieve banken (zakenbanken).

In een artikel in Trends/Le Vif (januari 2011) citeert de journalist Robert van Apeldoorn een vijftal ideeën van Prof. De Keuleneer over de Eurocrisis. Ik heb er hier enkele voor u uitgelicht (en vertaald):

De perversiteit van de mechanismen

«Les banques d’affaires sont à l’affût pour gagner de l’argent, car le nombre de transactions a diminué. Il est tentant pour elles de spéculer sur les dettes souveraines. Cela montre la perversité des mécanismes actuels : les trading desks des banques continuent à spéculer, alors que les Etats ont aidé, et parfois sauvé, ces banques. Et des bonus énormes sont toujours versés aux artistes de ce genre de sport.»

De zakenbanken zijn erop uit om geld te verdienen. Voor hen is de verleiding groot om te speculeren op staatsschulden. Dit toont de perversiteit van de huidige mechanismen aan: de trading desks van de banken blijven speculeren, terwijl de Staten deze banken geholpen, en soms gered hebben. En er worden nog altijd enorme bonussen uitgekeerd aan de artiesten die deze sport beoefenen. (Vert.)

De chantage van de Griekse banken

“De banken -die zonder te beseffen wat ze deden- Griekse schulden hebben gekocht, beweerden – ten onrechte –  dat de herstructurering van de Griekse schulden het einde van de Euro zou betekenen. Ik denk, dat Griekenland zijn schulden zal moeten herschikken, en u zult het zien, de kosten daarvan zullen grotendeels gedragen worden door de Europese belastingbetalers, en niet door de banken.”

“De dreiging van een tweede bankencrisis is nog zo’n vogelverschrikker. De banken klagen dat ze failliet zullen gaan als sommige landen hun schulden niet meer kunnen afbetalen. Ze spreken over honderden miljarden. Daar is niets van! De Griekse staatsschulden, bij voorbeeld, moeten niet kwijtgescholden worden, maar herschikt. De intrestvoeten moeten naar beneden. De terugbetalingen zullen gewoon later gebeuren. Dat is niets ongewoons, wij hebben dat nog meegemaakt.”

De incompetentie van ratingbureaus

De Keuleneer stelt : “De rating of kredietwaardigheid van een bedrijf berekenen is iets zinvols. Voor een Staat is dat quasi onmogelijk. Om de invloed van de ratings te beperken, zou de Europese Centrale Bank bijvoorbeeld kunnen beslissen om er geen rekening meer mee te houden: dit zou de anderen ertoe aanzetten om dat ook te doen. Wat doen de rating-bureaus om de  kredietwaardigheid van een land te wijzigen ? Ze volgen de evolutie van de kredietverzekerings contracten (de CDS), dat is alles. Aangezien de speculanten dat ook weten, slaan ze daar munt uit. Zij speculeren op het waardeverlies van obligaties en maken winst door de techniek van de short selling[1]. Winst verzekerd!”

Politici snappen het niet

«Le monde politique est persuadé que les activités de trading sont nécessaires pour servir les clients des banques. C’est faux, c’est de la pure spéculation ! Les politiciens sont victimes du chantage des banques et de leur propre méconnaissance des rouages financiers. Ils confondent sauver les déposants et sauver les banques. Ce n’est pas la même chose. On peut protéger l’un sans subventionner les bénéfices de l’autre. On a eu tort de sauver les banques sans en exiger des réformes de fond, et d’avoir maintenu la capacité à spéculer qui nuit maintenant aux Etats. Les banques continuent à prendre des risques insensés et à financer les spéculateurs en tout genre, hedge funds et autres, qui ne sont cependant qu’un problème secondaire. Le principal problème, ce sont les banques qui financent la spéculation avec l’argent du contribuable et les garanties des Etats», aldus Keuleneer.

De politieke wereld is ervan overtuigd dat de tradingactiviteiten (speculatie) noodzakelijk zijn om de klanten van de banken te dienen. Dat klopt niet, trading is zuivere speculatie! Politici zijn het slachtoffer van de chantage door de banken en van hun gebrek aan inzicht in de financiële raderwerken. Ze verwarren tussen de spaarders beschermen en de banken redden. Dat is niet hetzelfde. Men kan de enen beschermen, zonder de winsten van de anderen te subsidiëren! Men heeft ongelijk gehad de banken te redden zonder van hen grondige hervormingen te eisen, en de mogelijkheid om te speculeren aan banden te leggen, wat nu schade berokkent aan verschillende Staten. De banken blijven onverantwoorde risico’s nemen en blijven de speculanten van allerlei pluimage financieren, hedge-fondsen en andere, hoewel die op zich maar een secundair probleem zijn. Het echte probleem zijn de banken die hun speculatieve activiteiten financieren met het geld van de belastingbetaler en de garanties van de Staten.” (Vert.)

Aan deze analyse wil ik enkele bedenkingen toevoegen

De diepere oorzaak van de grootste economische crisis sedert de jaren 20 van de vorige eeuw is ons monetair systeem. En wel om twee redenen: 1° de hele economie drijft op schuld en 2° de staten en regeringen hebben de controle over het geld uit handen gegeven en toevertrouwd aan privé banken. In tegenstelling tot wat de man in de straat denkt, zijn zelfs onze nationale banken geen overheidsinstellingen, maar private ondernemingen, met private aandeelhouders.

Het systeem is zo ziek en pervers, dat het zichzelf uiteindelijk ten onder zal richten. Het teert op hebzucht en macht. De politici die het zouden kunnen veranderen, hebben het zelf helpen opbouwen, en zij bestendigen het door hun laksheid, door hun eigenbelang, door hun hebzucht, door hun onwetendheid, of door de verkeerde kant uit te kijken.

Er zijn natuurlijk oplossingen die de welvaart en het welzijn van de burgers beter kunnen organiseren, maar die oplossingen gaan in tegen de economische credo’s en dogma’s die onze wereldeconomie beheersen. Hoe verklaar je anders het feit dat onze samenlevingen zoveel overvloed kunnen produceren terwijl tegelijkertijd een groot deel van de bevolking niet van die welvaart kan profiteren en in de armoede belandt? Onze politici hebben de mond vol over economische groei, alsof dat zaligmakend is, maar je moet een kind, een politicus, of een econoom zijn om te geloven dat een duurzame economie kan gebaseerd zijn op groei of hebzucht. Dat is een dwaasheid. Dat is roofbouw plegen op onze planeet. Je kunt niet blijven meer energie verspillen, meer grondstoffen opdelven, meer bossen kappen, meer CO² produceren…

Onze politici hebben een systeem helpen uitbouwen waarbij de grootbanken beschermd worden. Als het goed gaat, mogen de grote privé beleggers de enorme winsten afromen. Maar, als het de verkeerde kant uitgaat, dan is het hele samenleving, zeg maar de belastingbetaler die ervoor opdraait. Zie de miljarden euro steun aan Fortis en Dexia, en andere. Het perverse argument is dat deze grootbanken systemisch zijn en dus zeer belangrijk voor onze economie. Zij zijn “too big to fail” en daarom mogen ze niet over kop gaan. Zeker niet als er gegokt is met het geld van duizenden kleine spaarders.

Normaal waakt elke geldschieter erover dat de lener zijn schuld zal kunnen terugbetalen en daarvoor stevige garanties biedt. Maar wanneer de banken, zoals nu gebeurt, hun schuldpapier of schuldrisico’s verkopen in de vorm van allerlei afgeleide producten, en geld uitlenen aan mensen of organisaties waarvan ze van te voren weten dat ze nooit hun schuld zullen kunnen terugbetalen, dan speel je een heel gevaarlijk spel op de rug van je spaarders en aandeelhouders.

Om het systeem te kunnen veranderen, moet je het begrijpen. Binnenkort meer over de monetaire theorie.

Bronnen

• Tijdschrift ‘Trends’, 31 jan. 2011, ‘Politici slachtoffer van chantage door de banken’, door R. Van Apeldoorn.
• Wikipedia, Online Encyclopedie
• “Les Politiques Victimes du Chantage des Banques?”, de Anne-Sophie Lechevallier, revue L’Express/Le Vif, janv.2011.
• Paul Grignon, « L’argent dette »

—————–

[1] Shortselling (fr. Vente à découvert) is een techniek die erin bestaat te gokken op de koersdaling van een aandeel of obligatie. Het principe bestaat erin een titel te ontlenen door er een intrest voor te betalen, daarna de geleende titel tegen de marktwaarde te verkopen en wachten tot de waarde effectief is gedaald en hem terugkopen tegen de lagere prijs. Dat levert winst op. Uiteindelijk gaat de geleende titel terug naar de ontlener, waardoor er geen intrest meer moet betaald worden. Short-selling is alleen toegelaten voor beursmakelaars en zakenbanken, in die landen waar de wet dat niet verbiedt.